Τα Όσκαρ προσθέτουν νέα κατηγορία, η Marvel θα έχει τώρα το δικό της βραβείο

Στο ‘Cloud Atlas’ του David Mitchell και, μετέπειτα, των κινηματογραφικών φιλόδοξων ονείρων των Wachowski και του Tom Tykwer, η ιστορία διαδραματίζεται σε πολλές διαφορετικές εποχές, ξεκινά στο παρελθόν και να τελειώνει στο βαθύ μέλλον μετά από -ένα ακόμα- τέλος του πολιτισμού.

Στο μέλλον του ‘Cloud Atlas’, οι επιχειρήσεις έχουν τόσο πολύ εισέλθει στην κοινή συνείδηση που αντικείμενα και έννοιες δεν έχουν πλέον τα δικά τους ονόματα, αλλά δανείζονται τα brand names των προϊόντων. Πώς ας πούμε τα σκουπάκια τα λέμε εμείς μπλακεντέκερ; Αυτό, αλλά σε παγκόσμια, σαρωτική κλίμακα. Τα παπούτσια τα λένε ‘νάικι’. Τα καύσιμα τα λένε ‘έξον’. Τους καφέδες τους λένε ‘στάρμπακ’.

Στο μέλλον του ‘Cloud Atlas’, οι ταινίες δεν λέγονται ταινίες, λέγονται ‘ντίσνεϊς’ και οι αίθουσες λέγονται ‘ντισνεϊάρια’.

***

Η Ακαδημία των Όσκαρ, στο πιο πανικόβλητο σετ αποφάσεων που θυμάμαι να έχει πάρει ποτέ, ανακοίνωσε χτες μερικά νέα μέτρα με στόχο προφανώς το να σταματήσει η τελετή να αιμορραγεί θεατές. Η εξαρχής σύνδεση της ουσίας των Όσκαρ με την τελετή ως τηλεοπτικό γεγονός είναι ούτως ή άλλως λάθος βέβαια γιατί ξέρουμε τι έγινε στα Όσκαρ μιας συγκεκριμένης περιόδου όταν συζητάμε για μια κινηματογραφική δεκαετία ή για το legacy ορισμένων ταινιών, αλλά δε μας ενδιαφέρει αν ήταν κερδοφόρα τα telecasts. Τελοσπάντων, καταλαβαίνω ότι είναι πολύ ρομαντικό αυτό που λέω οπότε προχωράω στο ζουμί.

Τα Όσκαρ λοιπόν προχωρούν στα εξής μέτρα:

1) Θα μειώσουν τη διάρκεια της τελετής στις 3 ώρες, το οποίο είναι ειλικρινά κωμική απόφαση. Λες και η κρίσιμη διαφορά στο αν κάποιοι θα κάτσουν να δουν την τελετή είναι αν το παραφουσκωμένο γκλαμουράτο event θα έχει διάρκεια 3 ώρες ή 3 ώρες και 40 λεπτά. Η οσκαρική τελετή αφορά ήδη κόσμο που παίρνει κάποια απόλαυση από το μέγεθος και την υπερβολή.

2) Θα αρχίσουν να δίνουν βραβεία στη διάρκεια των διαφημίσεων και θα βλέπουμε μονταρισμένες τις απονομές (κυρίως τεχνικών βραβείων, υποθέτω) στη διάρκεια της απονομής. Αυτό είναι γελοίο επειδή κατά πρώτον διαλύει τελείως το σασπένς των μόνων κατηγοριών που έχουν πλέον το οποιοδήποτε ενδιαφέρον. Πλέον ξέρουμε από βδομάδες πριν τους νικητές στα ερμηνευτικά Όσκαρ και στις λοιπές κατηγορίες, με 1-2 εξαιρέσεις κάθε χρόνο. Και οι μόνες που μπορούν να δημιουργήσουν λίγο σασπένς ή λίγο ενδιαφέρον στα οσκαρικά pools (για να μην αναφέρω ότι είναι οι κατηγορίες όπου κυρίως διακρίνονται οι ‘δημοφιλείς ταινίες’ που θέλει τόσο απεγνωσμένα να προμοτάρει η Ακαδημία) τώρα θα απονέμονται όσο εμείς βλέπουμε διαφημίσεις, μαθαίνοντας αναπόφευκτα τους νικητές από το τουίτερ.

Αυτό είναι ακόμα χειρότερο επειδή οι ηθοποιοί, στους οποίους τα Όσκαρ θέλουν όλο και περισσότερο να στηρίζουν την τελετή τους, είναι απίστευτα βαρετοί. Λένε όλοι τα ίδια, με τους ίδιους τρόπους. Στα Γκράμι, που ανέκαθεν είχαν μια τέτοιου τύπου δομή στο telecast τους (απονομή λάιβ των δημοφιλέστερων βραβείων, όλα τα άλλα πριν, εκτός αέρα) η ουσιώδης διαφορά είναι ότι η απονομή είναι γεμάτη ερμηνείες και, well, μουσική. Στα Όσκαρ τι θα κάνουν, θα βάζουν τους ηθοποιούς να ερμηνεύουν λάιβ τους ρόλους τους;

….χμ βασικά αυτό δε θα ήταν κακή ιδέα.

Hugh Jackman ερμηνεύει στην τελετή έναρξης των Όσκαρ του 2009

3) Θα φέρουν την απονομή στις αρχές Φλεβάρη από το 2020, κι αντί τέλος του μήνα θα απονέμονται το πρώτο δεκαήμερο, μειώνοντας την προ-οσκαρική περίοδο και το διάστημα απονομής όλων των πανομοιότυπων βραβείων-προπομπών. Αυτό, well, αυτό μου αρέσει. Πάμε παρακάτω.

4) Θα εισάγουν κατηγορία ‘γύρω από το τη δημιουργία δημοφιλών φιλμ’. Αυτό ακούγεται ασαφές επειδή είναι. Δεν ξέρουμε τι μορφή θα έχει αυτή η κατηγορία, τι θα βραβεύει, με τι κριτήρια. Πολύς κόσμος φυσιολογικά απόρησε. Δηλαδή όλες οι υπόλοιπες ταινίες που βραβεύονται στα Όσκαρ τι είναι, μη δημοφιλείς; Έχει σαρώσει τα Όσκαρ ο ‘Τιτανικός’, κυριολεκτικά η δημοφιλέστερη ταινία όλων των εποχών. (Έστω δεύτερη μετά το ‘Avatar’, που επίσης προτάθηκε και κέρδισε ένα τσουβάλι Όσκαρ.) Και άσε τον ‘Τιτανικό’. Το ‘Get Out’ που κέρδισε πέρσι Όσκαρ Σεναρίου δεν είναι δημοφιλής ταινία; Τόσα άρθρα γράφτηκαν για το τι σημαίνει η απρόσμενη εμπορική της επιτυχία- αν μη τι άλλο, ήταν αυτή ακριβώς η εμπορική επιτυχία που κουβάλησε μια ταινία τρόμου από τον Μάρτιο, στα Όσκαρ της επόμενης χρονιάς. Δεν είναι δημοφιλείς ταινίες το ‘La La Land’, το ‘Return of the King’, ο ‘Νονός’, η ‘Φωλιά του Κούκου’; Δεν είναι Pedro Costa, ο Guillermo del Toro κέρδισε πέρσι!

Όλες οι ταινίες που θριαμβεύουν στα Όσκαρ δημοφιλείς είναι. Τις ξέρουν οι γονείς μας, τις δείχνει η τηλεόραση για όσο θα υπάρχουν ακόμα άνθρωποι, παράγουν κερδοφόρα άρθρα με πολλά hits για τα σάιτ σαν αυτό εδώ, δημιουργούν και συντηρούν σταρ ηθοποιούς και σκηνοθέτες για να έχουμε μετά εμείς να πουλάμε συνεντεύξεις και τα brands να έχουν να πουλάνε ρολόγια βάζοντάς τα στα χέρια τους.

Όλες οι ταινίες των Όσκαρ είναι δημοφιλείς ταινίες.

Αλλά αυτό δε θα είναι ένα Όσκαρ για δημοφιλείς ταινίες. Διαβάζοντας ανάμεσα στις γραμμές, αυτό θα είναι ένα Όσκαρ για την καλύτερη ταινία της Marvel. Το οποίο δε σημαίνει απαραίτητα πως θα το κερδίζει ταινία της Marvel. Πέρσι θα το κέρδιζε το ‘Wonder Woman’, πριν 3 χρόνια θα το κέρδιζε το ‘Mad Max: Fury Road’ (η δημοφιλέστατη ταινία που, by the way, κέρδισε τα περισσότερα Όσκαρ τη χρονιάς της, με υποψηφιότητες για Καλύτερη Ταινία και Σκηνοθεσία).

Αλλά αυτό είναι το βραβείο.

Είναι το ‘ξέρουμε ότι οι υπερηρωικές ταινίες είναι το μόνο πράγμα για το οποίο πλέον μιλάτε, ξέρουμε ότι η Marvel βγάζει 4 ταινίες το χρόνο που έχουν όλες 85% στο rotten tomatoes, ξέρουμε ότι το ‘Black Panther’ έγραψε ιστορία και τρέμουμε μη δεν προταθεί, ξέρουμε ότι το μισό ίντερνετ εδώ και τρεις μήνες αποτελείται από memes με τον Thanos’ βραβείο.

Είναι το βραβείο για το ‘καλύτερο μάρβελ’, όπως θα έλεγε και το ‘Cloud Atlas’.

***

Με όποιο πρόχειρο κι ασαφή τρόπο κι αν συμβεί ο διαχωρισμός των μπλοκμπάστερ από το υπόλοιπο κυρίως σώμα βραβείων, δε θα είναι η πρώτη φορά που γίνεται κάτι τέτοιο. Τα Όσκαρ ξεκίνησαν μάλιστα με δύο βραβεία Καλύτερης Ταινίας το 1927, το ένα για ‘Καλύτερη Ταινία’ (που δόθηκε στο ‘Wings’) και ήταν βασικά μια αναγνώριση του δημοφιλέστερου, στουντιακού σινεμά, και το άλλο για ‘Καλύτερη Μοναδική Καλλιτεχνική Ταινία’ (που δόθηκε στο αξεπέραστο ‘Sunrise’ του Murnau) που από το όνομα και μόνο φαίνεται ότι βασικά εννοεί ‘καλύτερη σινεφίλ ταινία που δεν θα τρέξουν τα πλήθη να τη δουν στις αίθουσες κιόλας’.

Πώς πήγε αυτό; Την επόμενη κιόλας χρονιά τα δύο βραβεία συμπτύχθηκαν σε ένα, το μεγάλο, το σκέτο Καλύτερης Ταινίας, και η ίδια η Ακαδημία στην ιστορία της αναγνωρίζει ως νικητή της 1ης τελετής το ‘Wings’. Το εμπορικό βραβείο κατάπιε το σινεφίλ δηλαδή, και έτσι πορευόμαστε ως σήμερα.

(Δεν προσπαθώ να υπονοήσω πως το ‘καλύτερο μάρβελ’ θα καταπιεί το ‘Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας’ σε βάθος χρόνου, αλλά, χμ, κι αν το κάνει;)

Και το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας δεν αφορούσε μόνο κατ’όνομα τις εμπορικές/δημοφιλείς ταινίες, αλλά και στην πράξη. Κάθε κινηματογραφική παρέκκλιση από το στουντιακό mainstream βρήκε οσκαρική αντίσταση. Τα ντοκιμαντέρ πήραν τη δική τους κατηγορία μην και κανείς τολμήσει να τα σκεφτεί ως κανονικό σινεμά. Τα ξενόγλωσσα πήραν τη δική τους κατηγορία για να ενισχυθεί η ιδέα του κανονικού και το ‘υποτιτλισμένου κουλτουρέ σινεμά’ (ασχέτως που οι ταινίες που προτείνονται και κερδίζουν εκεί συνήθως είναι επίσης τόσο συμβατικές και, ναι, δημοφιλείς που όταν προτάθηκε ο ‘Κυνόδοντας’ έπαθαν συλλογικό σοκ). Έχετε δει το ‘Separation’ του Farhadi; Αν δεν είναι αυτό mainstream, δημοφιλές μη αγγλόφωνο σινεμά τότε τι είναι;

Οι χαρακτήρες του ‘Toy Story 2’ στα Όσκαρ του 2000

Και το animation! Το έχει ξανακάνει αυτό η Disney, βλέπετε. Ως απάντηση στην παντοκρατορία του στούντιο στα ‘90s η Ακαδημία (που για ένα σύντομο διάστημα απόγνωσης είχε φτιάξει μέχρι παράλληλη κατηγορία Πρωτότυπης Μουσικής Για Δράμα επειδή κέρδιζε συνεχώς ο Alan Menken), και με την παράλληλη άνοδο της Pixar, δημιούργησε μια ξεχωριστή κατηγορία animation.

Το οποίο είναι λάθος επειδή η κατηγορία δεν βραβεύει το τεχνικά καλύτερο animation (τότε θα είχε νόημα), αλλά βραβεύει την καλύτερη ταινία που τυχαίνει να είναι animation. Εξορίζοντας, ουσιαστικά, κάθε λογής animation στο δικό του γκέτο. Κι εκεί που ταινίες της Pixar είχαν αρχίσει (μετά την επέκταση των θέσεων για το μεγάλο Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας) να έχουν ισχυρή παρουσία μέχρι και στην μεγάλη κατηγορία, αλλά και σε ένα σωρό άλλες, από σενάρια ως τεχνικές, αργά αλλά σταθερά η ένταση αποσυμπιέστηκε τελείως κι από εκεί που ταινίες σαν το ‘Ratatouille’ ή το ‘Finding Nemo’ συγκέντρωναν μισή ντουζίνα υποψηφιότητες, φτάσαμε στο σημείο να εμφανίζεται κάτι σαν το ‘Inside Out’ και να μην τίθεται καν ζήτημα να προταθεί για Καλύτερη Ταινία. Πήρε 2 υποψηφιότητες και αποχώρησε ησύχως με το δεδομένο βραβείο animation της παρηγορίας. Το βραβείο για το ‘καλύτερο πίξαρ’.

Δεν το κερδίζει πάντα η Pixar αλλά όλοι ξέρουμε πως το βραβείο αυτό το πράγμα είναι.

Πριν από αυτό, είχε συμβεί άλλη μια σημαντική μετατόπιση. Όταν τα βραβεία άρχισαν να φεύγουν από τα χολιγουντιανά χέρια επειδή τα στούντιο σταμάτησαν να γυρίζουν δημιουργικά προκλητικές μεγάλες παραγωγές μετά τη λαίλαπα των ‘80s, και πήγαιναν όλο και πιο σταθερά σε ταινίες ανεξάρτητων με αποκορύφωμα τα ‘90s, τα μεγάλα στούντιο έκαναν co-opt το ανεξάρτητο σινεμά ιδρύοντας τμήματα ‘ανεξάρτητου σινεμά’. Εδώ η Ακαδημία δε χρειάστηκε να δημιουργήσει κατηγορία καλύτερου ανεξάρτητου φιλμ (επειδή φυσικά αυτό δεν έχει καμία εμπορική διάσταση σε αντίθεση με το animation ή τα υπερηρωικά μπλοκμπάστερ), δεν χρειάστηκε δηλαδή να φτιάξει το ‘καλύτερο μίραμαξ’. Οι Disney απλά αγόρασαν τις Miramax απευθείας.

Αυτό που συμβαίνει σήμερα, θέλω να καταλήξω, δεν είναι καινούριο. Είναι απλώς η πιο πρόσφατη εφαρμογή των ίδιων τακτικών που πάντα τα Όσκαρ εμφάνιζαν ως αντίδραση στην οποιαδήποτε παρέκκλιση. Το ABC που δείχνει την τελετή (και ανήκει στη Disney φυσικά) ζήτησε να παρθούν μέτρα για να σταματήσουν οι θεατές να αποχωρούν μαζικά, και τα Όσκαρ φυσικά αντέδρασαν όπως πάντα ήξεραν. Με έναν ακόμα made-up διαχωρισμό ποιοτικού και εμπορικού, mainstream και παρέκκλισης (όπου, μυστηριωδώς, η παρέκκλιση εδώ μοιάζει να είναι το κινηματογραφικό όλον που τυχαίνει να μην είναι -ακόμα- υπερηρωικό σινεμά).

Ο James Cameron κερδίζει το Όσκαρ Σκηνοθεσίας για τον ‘Τιτανικό’, την πρώτη ταινία στην ιστορία του σινεμά που ξεπέρασε τα $2 δισεκατομμύρια σε παγκόσμιες εισπράξεις.

Και κάπως έτσι, το ‘Black Panther’ (που έτσι κι αλλιώς αναμενόταν να διαγωνιστεί σε αρκετές μεγάλες κατηγορίες) θα κερδίσει το πρώτο Όσκαρ για το ‘καλύτερο μάρβελ’.

Και στο μέλλον του ‘Cloud Atlas’, οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να πηγαίνουν στα ντισνεϊάρια για να απολαύσουν τα αγαπημένα τους ντίσνεϊ.

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΓΙΑ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟΦΙΛΕΣ ΣΙΝΕΜΑ

Longread αφιέρωμα στο ‘Mission: Impossible’ του Brian De Palma